H λύση στην οικονομική κρίση
Γράφει ο Γιώργος Φρίγκας, PhD
Στην Ελλάδα τη λέμε χασίς. Στην Αμερική Μαριχουάνα. Άλλοι έχουν συνηθίσει να την αποκαλούν χόρτο ή μαύρο. Όπως όμως και αν ονοματίζουμε την Ινδική Κάνναβη, το σίγουρο είναι ότι στη χώρα μας βρίσκεται στην παρανομία. Μήπως όμως, εν μέσω οικονομικής κρίσης, ήρθε ο καιρός να το ξανασκεφτούμε; Μήπως τελικά η λύση όλων των προβλημάτων μας δεν βρίσκεται στις περικοπές επιδομάτων, στην αύξηση των φόρων, στις απολύσεις ή την ιδιωτικοποίηση των ΔΕΚΟ, αλλά είναι πολύ πιο απλή και ανώδυνη; Μήπως εκτός από παραισθησιογόνο, η ινδική κάνναβη είναι ταυτόχρονα εργαλείο οικονομικής ανάπτυξης και σωτηρίας των δημόσιων οικονομικών μας;
Τουλάχιστον κάτι τέτοιο φαίνεται να πιστεύουν στις ΗΠΑ και ειδικότερα στην πολιτεία της Καλιφόρνια όπου συζητιέται πολύ σοβαρά η πιθανότητα νομιμοποίησης της παραγωγής, εμπορίας και χρήσης Ινδικής Κάνναβης. Μάλιστα, ήδη επιτρέπεται η παραγωγή και πώληση χασίς για θεραπευτικούς σκοπούς, με πολύ θετικά αποτελέσματα.
Το πλαίσιο και τα οικονομικά οφέλη
Η οπτική αυτή αποτελεί μια διαφορετική προσέγγιση του θέματος της νομιμοποίησης της Ινδικής Κάνναβης, η οποία δεν εξετάζεται πλέον μόνο υπό το πρίσμα της δημόσιας υγείας, της ηθικής και του νομικά ορθού, αλλά και ως μέσο ρύθμισης μιας αγοράς που είναι υπαρκτή, ευημερούσα και μπορεί να φέρει τεράστια έσοδα στον κρατικό κορβανά.
Η περίπτωση της Καλιφόρνια έχει εντυπωσιακές ομοιότητες με τη χώρα μας, όχι μόνο λόγω του τεράστιου δημόσιου χρέους και των σκληρών οικονομικών μέτρων που λαμβάνονται, αλλά και γιατί η Ελλάδα (όπως και η πολυπληθέστερη πολιτεία των ΗΠΑ) αποτελεί χώρα με σημαντική (παράνομη) παραγωγή χασίς και γεομορφωλογία και κλίμα που ευνοεί την καλλιέργεια.
Σύμφωνα με έρευνα του 2007, το εμπόριο μαριχουάνας στις ΗΠΑ είχε συνολική αξία περίπου 113 δισεκατομμύρια δολάρια και η επιμονή να παραμένει η εν λόγω αγορά στην παρανομία μεταφράζεται σε κόστος για την κυβέρνηση των ΗΠΑ που ξεπερνά τα 42 δισεκατομμύρια δολάρια[1]. Στο κόστος αυτό συνυπολογίζεται η απώλεια εσόδων από φορολογία, αλλά και οι δαπάνες για αστυνόμευση, δίκες και φυλακίσεις. Στη χώρα μας, υπολογίζεται ότι η ετήσια παραγωγή αγγίζει αυτή τη στιγμή τους 80 τόνους με τζίρο που φτάνει τα 80 εκατομμύρια ευρώ. Η παραγωγή αυτή καλύπτει μόλις το μόλις το 10% με 20% της ποσότητας που διακινείται στη χώρα μας, με το υπόλοιπο 90% να εισάγεται από το εξωτερικό και κυρίως από την Αλβανία[2].
Οι εξελίξεις στις ΗΠΑ
Το 1974 ψηφίστηκε η πρώτη νομοθετική πράξη στην Καλιφόρνια (The Moscone Act) η οποία μετέτρεψε την κατοχή Ινδικής Κάνναβης από κακούργημα σε πλημμέλημα. Τα οικονομικά (και όχι μόνο) αποτελέσματα αυτής της κίνησης είναι το λιγότερο εντυπωσιακά[3].
Ήδη, η καλλιέργεια και εμπορεία Ινδικής Κάνναβης για ιατρικούς σκοπούς αποτελεί τη δεύτερη μεγαλύτερη αγροτική παραγωγή στην πολιτεία της Καλιφόρνια με τζίρο 14 δισεκατομμυρίων δολαρίων το χρόνο. Η εμπορική επιτυχία της νομιμοποίησης της καλλιέργειας, παραγωγής και πώλησης χασίς για φαρμακευτικούς σκοπούς είναι εμφανής, τόσο στην ίδια την Καλιφόρνια, όσο και σε άλλες πολιτείες, όπως το Κολοράντο. Ο γράφων με έκπληξη διαπίστωσε ιδίοις όμασι ότι μια πολυπληθής και άκρως επιτυχημένη έκθεση στην πόλη του Ντένβερ το φετινό καλοκαίρι είχε ως αντικείμενο το εμπόριο Μαριχουάνας. Τη διήμερη έκθεση Colorado Cannabis Convention επισκέφθηκαν περισσότεροι 12.000 άνθρωποι, αναζητώντας επιχειρηματικές ευκαιρίες για επενδύσεις στον “κλάδο”[4], ενώ παρόμοια τριήμερη εκδήλωση στην Καλιφόρνια συγκέντρωσε 30.00 επισκέπτες[5].
Εν αναμονή της ψήφισης του νέου νομοσχεδίου
Η γενικευμένη νομιμοποίηση στη χρήση μαριχουάνας από κάθε Καλιφορνέζο άνω των 21 ετών θα κριθεί τον προσεχή Νοέμβριο, οπότε και θα τεθεί σε ψηφοφορία ο νόμος περί Ρύθμισης, Ελέγχου και Φορολόγησης της Κάνναβης (Regulate, Control and Tax Cannabis Act, http://www.taxcannabis.org/). Μαζί θα νομιμοποιηθεί η καλλιέργεια και η κατοχή μικροποσοτήτων.
Σύμφωνα με τον Jeffrey Miron, οικονομολόγο στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, το ετήσιο κόστος της απαγόρευσης της Ινδικής Κάνναβης αγγίζει τα13 δισεκατομμύρια δολάρια, ενώ τα πιθανά έσοδα από τη φορολόγηση της εν λόγω αγοράς τα 7 δισεκατομμύρια δολάρια.
Στην Καλιφόρνια, η χρήση Μαριχουάνας για ιατρικούς σκοπούς θεωρείται νόμιμη ήδη από το 1996, όπως άλλωστε και σε δεκατρείς ακόμα πολιτείες των ΗΠΑ. Παράλληλα, σε αρκετές πόλεις η δίωξη για κατοχή και χρήση Μαριχουάνας έχει ατροφήσει και σύμφωνα με δημοσκοπήσεις, το 46% των Αμερικανών και το 56% των Καλιφορνέζων είναι υπέρ της νομιμοποίησης και φορολόγησης της[6].
Εξελίξεις και στην Ευρώπη
Η συζήτηση στην Καλιφόρνια σχετικά με τη νομιμοποίηση της Ινδικής Κάνναβης δεν είναι η μοναδική. Στην Ευρώπη ακούγονται συχνά παρόμοια επιχειρήματα και υπάρχουν αρκετά παραδείγματα χωρών στην Ε.Ε. όπου πέρα από τη νομιμοποίηση στη χρήση, εξετάζονται οι οικονομικές επιπτώσεις μιας προσεκτικής αξιοποίησης της παραγωγής και επεξεργασίας της.
Για παράδειγμα, στη Μ. Βρετανία η εταιρεία GW Pharmaceuticals ήδη αναπτύσσει φαρμακευτικά σκευάσματα βασισμένα στην Ινδική Κάνναβη και επιδιώκει να τα προωθήσει στην ευρωπαϊκή και την καναδική αγορά. Από την άλλη, στην Ολλανδία, όπου εδώ και πολλά χρόνια τα οφέλη των διάσημων …coffee shops είναι εμφανή στον τουρισμό της, οι δήμοι της χώρας συζητούν την πιθανότητα να αναπτύξουν οι ίδιοι καλλιέργειες Ινδικής Κάνναβης, με στόχο τον έλεγχο του λαθρεμπορίου και την εξασφάλιση ποιοτικών και ασφαλών “προϊόντων”.
Θετικές επιδράσεις και κίνδυνοι
Προφανώς, υπάρχουν κίνδυνοι που συνδέονται με την πιθανή νομιμοποίηση της Ινδικής Κάνναβης, όπως λ.χ. η αύξηση της χρήσης της από τους νέους, η αύξηση τροχαίων ατυχημάτων ή ακόμα και ιατρικά προβλήματα. Από την άλλη, είναι σαφές ότι ένας νόμος που θα συνδύαζε τη νομιμοποίηση στην καλλιέργεια και τη χρήση με μέτρα ελέγχου μπορεί να έχει πολλαπλές θετικές επιδράσεις, παράλληλα με το χρηματοοικονομικό όφελος. Ανάμεσα σε αυτές αξίζει να αναφέρουμε:
α. Την αποσυμφόρηση των φυλακών και του έργου της αστυνομίας.
β. Την ενίσχυση των ελέγχων στη χρήση ινδικής κάνναβης από οδηγούς.
γ. Την αποσύνδεση της εμπορίας του χασίς από άλλα, πιο επικίνδυνα ναρκωτικά. Με τον τρόπο αυτό, περιστασιακοί χρήστες χασίς θα είναι πολύ πιο δύσκολο να “περάσουν” στη χρήση άλλων ναρκωτικών ουσιών.
δ. Την αξιολόγηση και τον έλεγχο της παραγωγής, η οποία, κακά τα ψέμματα, ανθεί στη χώρα μας.
ε. Την αποφυγή περιθωριοποίησης νέων οι οποίο κατά τα άλλα δεν χαρακτηρίζονται από παραβατική συμπεριφορά.
στ. Την ενίσχυση της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας (σε σχέση με ιατρικά προϊόντα με βάση την ινδική κάνναβη) και των Ελλήνων αγροτών.
Αντίθετα, η επιμονή στην απαγόρευση του χασίς δημιουργεί επιπλέον προβλήματα. Έρευνα που έγινε στην Αλάσκα, έδειξε ότι το κόστος της μη νομιμοποίησης της χρήσης της Ινδικής Κάνναβης για την πολιτεία ξεπερνά τα 24 εκατομμύρια δολάρια ετησίως και επιπλέον είναι σαφής μια αυξητική τάση στα εγκλήματα που διαπράττονται σε σχέση με τη χρήση άλλων παράνομων ουσιών[7]. Πιο συγκεκριμένα, τα προβλήματα που προκύπτουν από μια κατασταλτική και απαγορευτική πολιτική είναι[8]:
- Αύξηση της βίας και της εγκληματικότητας μεταξύ των λαθρεμπόρων και των παραγωγών
- Διαφθορά των ελεγκτικών μηχανισμών
- Αμφίβολη ποιότητα των λαθραίων ουσιών (και εν προκειμένω της Ινδικής Κάνναβης) με μεγάλους κινδύνους για τους χρήστες (κάτι τέτοιο λ.χ. έχει αποδειχθεί ότι συνέβη με τα αλκοολούχα ποτά την εποχή της ποτοαπαγόρευσης στις ΗΠΑ[9]).
- Το εισόδημα που παράγεται δεν εντάσσεται στο οικονομικό σύστημα, αλλά παραμένει στα χέρια εγκληματικών οργανώσεων, οι οποίες ισχυροποιούνται.
- Δημιουργείται μια σημαντική τάση απείθιας και ανυπακοής στους νόμους του κράτους.
- Καταστρατηγούνται ανθρώπινα δικαιώματα, στην προσπάθεια εξάρθρωσης των παράνομων κυκλωμάτων διακίνησης.
[1] John Gettman, George Mason University’s School of Public Policy
[2] Σουλιωτης, Γ. Τσιγγανας, Θ. (2007). “Ελλάδα, η χώρα των φυτειών χασίς. Πάνω από 80 τόνοι η ετήσια παραγωγή με τζίρο 80 εκατ. Ευρώ”, Καθημερινή, 18/11/2007. Διαθέσιμο στο http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_ell_2_18/11/2007_249247
[3] Αναλυτική περιγραφή σχετικά με τη μείωση του κόστους συλήψεων, κράτησης, των δικαστικών εξόδων κ.α. υπάρχει στο επιστημονικό άρθρο των Aldrich και Mikuriya, Savings in California, Marijuana Law Enforcement Costs Attributable to the Moscone Act of 1976, Journal of Psychoactive Drugs, Vol. 20 (1), Jan-Mar 1988.
[4] Marijuana trade show attracted 12,000-plus. – The Denver Post, 04/08/2010, http://www.denverpost.com/news/ci_14842103#ixzz0zmDIgguB[5] Llanos, C. (2010). “All things marijuana bloom at convention center”. Los Angeles Daily Post, 02/20/2010, http://www.dailynews.com/news/ci_14442630
[6] Bennett, J. (2010). Taking the High Road. Newsweek. March 26, 2010
[7] Bates, S. (Boreal Economic Analysis & Research) (2004). The Economic Implications of Marijuana Legalization in Alaska. Fairbanks, Alaska.
[8] Miron J. A. (2001). The economics of drug prohibition and drug legalization” Social Research Fall 2001. Accessed at: http://www.findarticles.com/cf_dls/m2267/3_68/80310014/p2/article.jhtml?term=
[9] Σχετικά βλ. Miron, J. Zwiebel, J. (1991). Alcohol Consumption during Prohibition. The American Economic Review Vol.81, Issue 2, 242 – 247.---------------
Posted on Νοεμβρίου 3, 2010 by το φελέκι
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου